Hala widowiskowo-sportowa w Gliwicach miała być oddana do użytku w 2015 roku, jednak pracę przedłużają i otwarcie przełożone jest na połowę 2016 r. Opóźnienie to w Polsce norma, więc nie ma większego sensu dyskutować na ten temat. Skupmy się jednak na sensownością tej inwestycji.
Podstawowe informacje
Nazwa: „Hala Gliwice”
Lokalizacja: Gliwice, ulica Kujawska. W miejscu dawnego stadionu XX-lecia
Koszt inwestycji: ponad 320 mln zł
Źródło finansowania: w 100% z budżetu miasta
Okres realizacji: 2013-2016
Pojemność hali głównej: 13 752 widzów (z możliwością tymczasowego powiększenia trybun o dodatkowe 2,8 tys. miejsc).
W skład hali widowiskowo-sportowej wchodzą: hala główna, hala treningowa, centrum SPA, zewnętrzny garaż wielopoziomowy. Projekt obejmuje również estakadę drogi pożarowej, obiekty małej architektury oraz zagospodarowanie terenu.
Funkcje: W hali można będzie przeprowadzać zawody sportowe m.in. w hokeju, lekkoatletyce, tenisie, siatkówce, koszykówce, piłce ręcznej, halowej piłce nożnej, boksie, zgodnie z wymaganiami odpowiednich międzynarodowych związków i federacji sportowych. Hala jest również przystosowana funkcjonalnie i użytkowo do imprez wystawienniczych i targowych, wszelkiego rodzaju wydarzeń estradowych, takich jak: koncerty, projekcje filmowe, konkursy tańca, masowe imprezy taneczne, imprezy społeczno-polityczne oraz ogólnodostępna – komercyjna rekreacja sportowa.
Lokalizacja
Inwestycja powstaje w bliskiej odległości od centrum miasta. Znajduje się ona około 1,5 km od węzła komunikacyjnego na autostradzie A1, podobna odległość dzieli ją z głównym dworcem kolejowym w Gliwicach. Główną drogą dojazdową jest jednopasmowa ulica Kujawska. Na obszarach bezpośrednio sąsiadujących z powstającą halą nie ma dodatkowych miejsc parkingowych. Pomiędzy inwestycją, a węzłem komunikacyjnym na autostradzie A1 znajduje się dużo niezagospodarowanych obszarów.
Hala, a czynniki ekonomiczne
Inwestycja finansowana jest wyłącznie z budżetu miasta, co może ograniczyć możliwości inwestycyjne w innych obszarach. Pomimo starań nie uzyskano dotacji z programów unijnych. Nie uwzględniono możliwości wykorzystania formuły partnerstwa publiczno-prywatnego (projekty hybrydowe), co ograniczyłoby wydatki miasta.
Po zakończeniu realizacji inwestycji, hala może mieć problemy z rentownością. W ostatnich latach powstało w Polsce wiele nowoczesnych obiektów pełniących podobne funkcje (Ergo Arena w Gdańsku, Atlas Arena w Łodzi, Arena Kraków), natomiast wiele innych na czele z najbardziej rozpoznawalnym w ostatnich czterdziestoleciu katowickim „Spodkiem” zostało zmodernizowanych.
Hala Gliwice w najbliższym czasie nie będzie miała możliwości uczestnictwa we współorganizacji największych zespołowych imprez sportowych. Polska jest już po takich wydarzeniach (mistrzostwa Europy w koszykówce w 2009 roku, mistrzostwa Świata w siatkówce w 2014 roku), natomiast mistrzostwa Europy w piłce ręcznej odbędą się w styczniu 2015 roku i już jest pewne, że nie zagoszczą one w Gliwicach, bo inwestycja nie zostanie do tego czasu zakończona
Dodatkowo na chwilę obecną w Gliwicach nie ma stałego użytkownika hali w postaci klubu sportowego posiadającego zespół w najwyższej klasie rozgrywkowej jednego ze sportów drużynowych. Zapewniłoby to stałe użytkowanie obiektu oraz w części pokrywało wydatki potrzebne do jego utrzymania.
W organizacji wydarzeń kulturowych Gliwice również mają dużą konkurencje w tym na tym obszarze kraju. Okoliczne Arena Kraków oraz katowicki „Spodek” mają już wyrobioną renomę, a dodatkowo ich atutem są miejscowe porty lotnicze oraz większa liczba mieszkańców.
Czynniki komunikacyjne i przyrodnicze
Lokalizacja inwestycji ma swoje plusy i minusy. Z jednej strony bliskość centrum miasta, dworca kolejowego oraz autostrady daje komfort potencjalnym użytkownikom. Z drugiej strony najbliższe ulice nie są przystosowane do imprez masowych i mogą wywołać komunikacyjny paraliż.
Obiekt budowany jest na terenie zalewowym Kłodnicy. Związane jest to z dodatkowymi kosztami w realizacji inwestycji m.in. w pracach przygotowujących teren oraz wiąże się z ryzykiem w przyszłości.
Czynniki społeczne oraz infrastruktura turystyczna
Obiekt będzie doskonałym miejscem dla mieszkańców miasta do realizacji potrzeb wyższego rzędu. Wielofunkcyjność obiekty umożliwi im nie tylko udział w imprezach kulturowych, ale i korzystanie z usług centrum SPA. Jednak według części mieszkańców koszty przewyższają korzyści kilkukrotnie. W imprezach masowych nie uczestniczy się codziennie, a dla zainteresowanych dojazd do Katowic kilka razy w roku nie jest dużym problemem. Wydane przez miasto pieniądze można było zagospodarować w inny sposób np. budując nowoczesny szpital lub centrum nauki dla dzieci. Jeśli władzę miasta chcą, aby wizytówką Gliwic był sport, co po części im się udaje mogli wybudować taki obiekt, którego nie mają inne miasta w Polsce. Przykładem może być kompleks tenisowy i kortem centralnym, na którym corocznie mogłyby odbywać się turnieje o najwyższym światowym poziomie.
Gliwiczanie będą stanowić jedynie część użytkowników nowopowstającej hali widowiskowo-sportowej, pozostali to ludzie z zewnątrz. Z pewnością będą wynikać z tego korzyści, bo „przyjezdni” zostawią w Gliwicach kapitał co prowadzi do rozwoju miasta. Równocześnie jest to wyzwanie dla rządzących miastem, bowiem muszą oni stworzyć warunki pod bazę turystyczną. Władze miasta muszą zachęcić prywatnych inwestorów do budowy hotelów, w tym takich o najwyższym komforcie, których w tym mieście brakuje.
Podsumowanie
Dyskusyjna inwestycja jest przykładem błędnie wyznaczanych priorytetów. Dużą część dostępnych środków miasto przeznaczyło na inwestycję, która wymaga rozwoju również w innych zaniedbanych we wcześniejszych latach sektorach. Aby te dysproporcje zniwelować potrzebne są kolejne inwestycje oraz czas, co może być problemem w użytkowaniu powstającego obiektu.
Osoby odpowiedzialne za finansowe pokrycie inwestycji wykazali się nieudolnością, gdyż środki pochodzą tylko z jednego źródła jakim jest budżet miasta. W ostatnich latach większość realizowanych projektów jest współfinansowana z środków unijnych, jednak w tym przypadku tak się nie stało, pomimo początkowych planów zakładających taką możliwość. Nie skorzystano również z możliwości partnerstwa publiczno prywatnego (projekty hybrydowe) w których część nakładów finansowych ponoszą podmioty prywatne.
Wybiegając w przyszłość Gliwice mogą mieć problem z przewymiarowaniem inwestycji (tzn. parametry użytkowe w długiej perspektywie lub wręcz nigdy nie zostaną wykorzystane). Zamierzone efekty mogą zostać osiągnięte dopiero gdy pozostałe elementy większej całości osiągną swą efektywność, tymczasem jednak środków w dającej się przewidzieć przyszłości na tę większą całość nie zapewniono.
Lokalizacja gliwickiego obiektu w pierwszej fazie użytkowania może skutkować utrudnieniami w funkcjonowaniu miasta, w szczególności uciążliwością dla mieszkańców. Dopiero po zrealizowaniu kolejnych inwestycji, które powinny być wykonane wcześniej, utrudnienia te mogą już nie występować.
Wątpliwy wydaje się być wybór wykonawcy omawianej inwestycji. Nieterminowość wykonawcy w realizacji projektu wywołało wiele negatywnych skutków. Uniemożliwiło to staranie się Gliwic o organizację mistrzostw Europy w piłce ręcznej, które odbędą się w Polsce.
