Poprzedni artykuł poświęcony był drużynom Szombierek Bytom, Stali Mielec oraz Dyskobolom z Grodziska Wielkopolskiego. Dziś przyjrzymy się kolejnym ekipom, które kiedyś były topowymi, a dziś ich nie ma lub grają w najniższych poziomach rozgrywkowych w Polsce.
A) KS Polonia Bytom
Klub został założony 4 stycznia 1920 roku w odpowiedzi na noworoczny apel Polskiego Komisariatu Plebiscytowego wzywający do zakładania własnych organizacji kulturalno-oświatowych i sportowych.
Miesiąc później – 4 lutego – rozegrano pierwszy mecz z Pogonią Katowice. Były to pierwsze polskie derby Śląska, jednak wynik tego meczu nie zachował się. Pierwszy mecz między drużynami, które później rozgrywały regularne derby miasta (nie były to jeszcze derby, ponieważ Szombierki nie znajdowały się jeszcze w granicach Bytomia) odbył się wiosną 1921 roku po plebiscycie. Polonia przegrała wynikiem 1:4. Pierwszy w historii mecz ligowy odbył się 14 marca 1948 roku. Drużyna uległa warszawskiej Legii na wyjeździe 1:3 (0:1). Również w tym sezonie odbył się mecz, na którego podstawie mecze między Polonią i chorzowskim Ruchem określa się jako Najstarsze Derby Śląska. 11 lipca na stadionie w Bytomiu mecz zakończył się remisem 1:1 (1:0)
Pierwszy sukces w postaci mistrzostwa Polski Polonia odniosła w roku 1954, wygrywając ligę. W tych samych rozgrywkach królem strzelców wraz z Ernestem Pohlem z warszawskiej Legii został Henryk Kempny strzelając 12 bramek.
W sezonie skróconym 1962 rozgrywki odbywały się tylko wiosną celem przejścia na system jesień – wiosna. Polonia zajęła pierwsze miejsce w grupie II, a Górnik w grupie I i obie drużyny spotkały się w dwumeczu o mistrzostwo Kraju. Bytomianie najpierw wygrali wysoko – 4:1, w rewanżowym meczu ulegając jednak 1:2. Mimo porażki klub został po raz drugi w historii mistrzem Polski.
Mistrzostwo Polski pozwoliło na start w sezonie 1962/1963 w Pucharze Europy. Drużyna jako pierwsza w Polsce dostała się wtedy do pierwszej rundy po pokonaniu w kwalifikacjach Panathinaikosu Ateny 2:1 i 4:1, jednak uległa później Galatasaray Stambuł w dwumeczu przegrywając najpierw 1:4 i zwyciężając w drugim spotkaniu 1:0.
W kolejnych latach Polonia zajmowała w tabeli ligowej miejsca poza ścisłą czołówką, za to zaczęła odnosić sukcesy w rozgrywkach pucharowych. W sezonie 1963/1964 klub dotarł do finału Pucharu Polski. W finale rozegranym 1 maja 1964 roku na Stadionie Dziesięciolecia, lepsza okazała się Legia, która zwyciężyła po dogrywce 2:1.
Sezon 1964/1965 to okres największych sukcesów międzynarodowych z udziałem Polonii. Drużyna uczestniczyła w rozgrywkach Pucharu Intertoto, w których w fazie grupowej wygrała u siebie po 6:0 z Schalke 04 i Degerfors IF, a z Lens 4:0. Klub dotarł do finału eliminując po drodze jeszcze SC Karl-Marx-Stadt i FC Liege i w końcowej rozgrywce spotkał się z SC Lipsk. Pierwsza część miała miejsce 9 czerwca w Lipsku, a Polonia przegrała 0:3, co postawiło ją w trudnej sytuacji przed rewanżem, ale 16 czerwca na stadionie w Bytomiu piłkarze dali popis umiejętności i zwyciężyli 5:1, co zapewniło im pierwsze miejsce w całych rozgrywkach.
Lata 70. to lata kryzysu drużyny z Bytomia. Od tego czasu z mocnej ligowej drużyny, która co roku kończyła sezon w ścisłej czołówce, zrobił się ligowy „średniak”- klub walczył już nie o mistrzostwo, lecz o utrzymanie wśród najlepszych. W Pucharze Polski natomiast dwa razy drużyna dotarła do finału – w sezonie 1972/1973. W sezonie 1976/1977, występując jako drugoligowiec, Polonia przegrała w finale z Zagłębiem Sosnowiec. Klub uczestniczył również w Pucharze Intertoto zajmując w swojej grupie pierwsze miejsce w roku 1970, trzecie w 1973 i drugie w 1975. W ligowym sezonie 1975/1976 wydarzyła się rzecz bez precedensu – Polonia zajęła ostatnie miejsce w swojej klasie rozgrywkowej.
W pigułce:
Aktualnie: III liga (grupa opolsko-śląska).
Sukcesy:
Mistrzostwo Polski – 1954, 1962
wicemistrzostwo Polski – 1952, 1958, 1959, 1961
finalista Pucharu Polski – 1963/64, 1972/73, 1976/77
Puchar Karla Rappana – 1964/65.
B) Łódzki Klub Sportowy
Działania organizacyjne na rzecz jego powstania rozpoczęły się w 1908 roku, jednakże oficjalnie został zarejestrowany w 1909 roku. Pozostaje najstarszym istniejącym łódzkim klubem sportowym, a także jest jednym z założycieli Ligi Polskiej (1927).
Historia gier w polskich ligach rozpoczyna się w roku 1921, kiedy to ŁKS wziął udział po raz pierwszy w rozgrywkach Mistrzostw Polski. Rok później zawodnicy klubu z Łodzi zdobyli pierwszy medal MP, wraz z Cracovią zostali nagrodzeni 'brązem’. Rok 1927 to udział w pierwszej edycji Ligi Polskiej. Potem długo, długo nic i w końcu spadem do niższej klasy rozgrywkowej, wówczas była to A-klasa. Dopiero po wojnie, w roku 1947 udało się awansować do pierwszej edycji MP, a 5 lat później znowu spada, tym razem już do II ligi.
Drużynę ŁKS-u największe sukcesy charakteryzują lata 1953-1958. W 1953 po roku przerwy, wraca do I ligi. Rok później zdobywa pierwszy tytuł wicemistrzostwa Polski, trzy lata później zawodnicy Łódzkiego Klubu Sportowego wygrywają w Pucharze Polski i zdobywają w między czasie 3. miejsce w lidze. Rok później po raz pierwszy w historii klubu wygrywają ligę, zdobywając Mistrzostwo Polski. W przyszłym sezonie inaugurują rozgrywki Pucharu Mistrzów ulegając w dwumeczu 1/16 Finału drużynie Jeunesse Esch. Od tamtego czasu do sezonu 1992/93 ŁKS pożegnał się z I ligą na jeden sezon. W sezonie wymienionym wyżej Łodzianie zdobyli 3. miejsce. Rok później grają w finale Pucharu Polski i Superpucharu Polski nie zdobywając trofeów. Sezon 1997/98 był ostatnim, w którym drużyna z miasta włókniarzy może pochwalić się zdobyczami. Poza drugim Mistrzostwem Polski, ŁKS wziął udział w eliminacjach Ligi Mistrzów, gdzie ulegli przyszłym triumfatorom tych rozgrywek – Manchesterowi United.
W 2012 roku ŁKS został zdegradowany do I ligi po zaledwie jednym sezonie gry w najwyższej klasie rozgrywkowej. W 2013 roku ŁKS wycofuje się z rozgrywek w I lidze z powodu problemów finansowych. Powołanie do życia nowego stowarzyszenia „Akademia Piłkarska ŁKS”. Drużyna wystartowała w rozgrywkach IV ligi.
W pigułce:
Aktualnie: III liga; grupa łódzko-mazowiecka.
Sukcesy:
Mistrzostwo Polski – 1958, 1997/98
wicemistrzostwo Polski – 1954
Puchar Polski – 1956/57
finalista Pucharu Polski – 1993/94
