Czym może być spowodowany brak progresu podczas treningów? Niewłaściwa dieta i technika to jedno – ale ogromne znaczenie ma również stan psychiczny, ponieważ wynikać z niego mogą dostrzegalne, fizyczne zmiany, związane np. z zaburzeniami funkcjonowania gospodarki hormonalnej. Jednym z największych wrogów populacji XXI wieku jest stres, związany często z pracą zawodową lub edukacją. Jak sytuacja w firmie lub szkole może odbić się na naszym zdrowiu i zahamować rozwój? I czy da się jakoś uodpornić na stres?
Czym jest stres?
Stres to nic innego jak mechanizm obronny organizmu, uaktywniający się w niespodziewanych lub wymagających intensywnego działania sytuacjach. Wprowadza on szereg zmian w organizmie: zwiększone zostają napięcie mięśni, ciśnienie (przez co mózg jest lepiej dotleniony) i poziom adrenaliny i kortyzolu; dzięki temu organizm “przyspiesza”, a nam łatwiej skupić się na rozwiązaniu napotkanego problemu. Tak przynajmniej działa ten mechanizm, jeśli mówimy o stresie krótkotrwałym o umiarkowanym natężeniu.
Jeśli jesteśmy poddawani silnym czynnikom stresującym lub problem nie może zostać przez dłuższy czas rozwiązany, nasz organizm zacznie uciekać się do następnych w kolejce mechanizmów obronnych. Motywacja przerodzi się w chęć ucieczki i lęk – stres stanie się przytłaczający i demotywujący do podjęcia jakichkolwiek kroków mających na celu poprawę sytuacji. Nie ma się więc co dziwić, że w takim stanie trudno będzie zmusić się do jakiejkolwiek walki o lepszą sylwetkę. Nie pomoże również stale zwiększający się poziom kortyzolu. Ten hormon (nazywany zresztą hormonem stresu) wpływa na przemiany biologiczne w ludzkim organizmie. Jego chwilowe działanie zapewni dodatkowy zastrzyk sił, jednak jego stały, wysoki poziom będzie się nierozłącznie wiązał z przyspieszeniem katabolizmu w ciele. W stresowej sytuacji organizm nie skupi się na magazynowaniu energii, tylko wykorzystywaniu dostępnych zasobów do osiągnięcia maksymalnej wydajności. Błędne koło zamyka więc kompulsywne jedzenie, związane z niedoborem składników odżywczych i dopaminy (hormonu nagrody), którą można chwilowo “uzupełniać” opychając się czekoladą.
Jak pozbyć się stresu i nie stracić pracy
Jakie jeszcze symptomy mogą wystąpić przez nadmiar stresujących czynników w otoczeniu? Spadek testosteronu uniemożliwiający prawidłowy wzrost mięśni, bezsenność, znaczny spadek odporności, kłopoty z oddychaniem, kołatanie serca, depresja… Czy odpowiedzialne stanowisko albo chęć zdobycia tytułu naukowego muszą zupełnie dewastować?
Otóż nie! Po pierwsze – ogranicz niepotrzebne stresujące czynniki. Nie bierz na swoją głowę za dużo! Ważny jest też sposób myślenia o problemach i danej sytuacji, choć czasem trudno zmienić się do zmiany nastawienia. Na obniżenie poziomu stresu na pewno wpłyną lekkie aktywności fizyczne wykonywane na świeżym powietrzu, masaże, medytacja, czy joga. W niektórych przypadkach, jeśli stres utrzymuje się chronicznie i powoduje zaburzenia lękowe, huśtawki nastrojów lub stany depresyjne, należy zgłosić się do terapeuty. Nie ma się czego wstydzić – choroby cywilizacyjne mogą dotknąć każdego z nas, a behawioralna i farmakologiczna terapia pomogą wrócić do stabilnego stanu, bez którego jakikolwiek rozwój – fizyczny czy psychiczny – nie będzie możliwy!
